Omgevingsgeluid meten in Vlaanderen

Filter items

Initiatiefnemer(s):

Departement Omgeving, Vlaams Planbureau voor Omgeving (VPO)

Thema:

Digitalisering

Domein:

Leefmilieu en ruimtelijke ordening

Status:

In uitvoering

Contact:

Departement Omgeving, Vlaams Planbureau voor Omgeving (VPO)
Karen Van Campenhout
T +32 2 553 62 67

Hans Reynders
T +32 2 553 11 78

PIO
Corien Struijk
T +32 2 432 42 87

Tabs

Uitdaging

Dit PIO-project beoogt de ontwikkeling van een toolset voor het in kaart brengen van persoonlijke geluidsblootstelling in Vlaanderen. Onderzoek (in Vlaanderen en internationaal) wijst uit dat geluidsblootstelling belangrijke gezondheidseffecten (stress, slaapstoornissen, cardiovasculaire effecten, …) kan veroorzaken. Geluid is na fijn stof de tweede belangrijkste factor in de totale milieulast (uitgedrukt in ‘potentieel verloren gezonde levensjaren’) in Vlaanderen is en wordt als belangrijkste hinderbron ervaren.

Afhankelijk van de eindgebruiker kan de toolset worden opgedeeld in drie specifieke tools:

Een blootstellingstool: deze tool verzamelt persoonlijke en dynamische blootstellingsgegevens aan omgevingsgeluid en de daarbij horende (individuele) appreciatie van de geluidsblootstelling in het kader van o.a. gezondheidsonderzoek;
validatietool: deze tool laat onderzoekers toe om berekende, gemodelleerde data te toetsen aan verschillende soorten geluidsmetingen (modellen valideren en verbeteren);
informatietool: deze tool aggregeert de verzamelde persoonlijke gegevens en de gegevens van de validatietool tot een gedetailleerde gebiedsdekkende geluidskaart voor Vlaanderen om verdere interpretaties te doen en (beleids)inzichten te verwerven.

De gevalideerde toolset zal toelaten persoonlijke (dynamische) geluidsblootstellingsmetingen te implementeren in beleidsonderbouwende meetcampagnes zoals humane biomonitoring (cf. Vlaams Humaan Biomonitoringprogramma) en in citizen science projecten. Bedoeling is om de geluidsblootstellingsmetingen samen te voegen met metingen van gezondheidseffecten en persoonlijke appreciatie van de geluidsblootstelling. Ook moet de toolset (i.h.b. de informatietool) leiden tot een zo gedetailleerd mogelijke gebiedsdekkende geluidskaart voor Vlaanderen. Deze informatie kan worden gebruikt in ruimere meetcampagnes en de beleidsvertaling ervan.

Voorbereiding

Om de behoefte en uitdaging scherper te stellen werd het project begeleid door Addestino.

Op 14 juni 2021 werd een online marktconsultatie georganiseerd met potentiële leveranciers en dienstverleners.

Tijdens deze marktconsultatie hebben we ons gericht op ondernemingen en onderzoeksgroepen, die kennis en ervaring hebben met sensoren (vaste en draagbare), sensorplatformen, meetmethodieken voor geluid, appreciatie van geluid en gezondheidsaspecten (stress, bloeddruk).

Hieronder kunt u de gegeven presentatie van de marktconsultatie terugvinden alsook het eindrapport, dat de resultaten van het voortraject weergeeft:

presentatie marktconsultatie: ambient_noise_in_flanders_-_market_consultation_14_06.pdf
eindrapport voortraject: voortraject_geluid_eindverslag.pdf

Addestino adviseerde een gefaseerde aanpak voor de ontwikkeling van de toolset met volgende use cases:

Het dynamisch meten van persoonlijke geluidsblootstelling gedurende de dag en dit koppelen aan gezondheidseffecten (zoals bijvoorbeeld stress, hartslag) en appreciatie van geluid
Het bepalen van de persoonlijke geluidsblootstelling gedurende de nacht en dit koppelen aan gezondheidseffecten, slaapverstoring en appreciatie van geluid
Het in kaart brengen van omgevingsgeluid in Vlaanderen en de appreciatie van die omgeving door het uitrollen van een meetnet van sensoren in een citizen science project
Het in kaart brengen van omgevingsgeluid door het inzetten van best-in-class sensoren op strategisch gekozen plaatsen om lange termijn evolutie van geluidsbronnen of relevante gebieden te bestuderen.

De opdrachten voor de use cases worden stapsgewijs voorbereid en bekendgemaakt.

Voor use case 2 is eind 2021 de uitvoering gestart. Voor us case 3 is de opdracht in oktober 2022 bekendgemaakt.

Aanbesteding

Use case 'Nachtgeluid'

Voor het project Omgevingsgeluid meten in Vlaanderen is eind 2021 de eerste opdracht uitgeschreven en vervolgens gegund aan Universiteit Gent i.s.m. het Provinciaal Instituut voor Hygiëne (PIH). Doel van deze opdracht is het uitwerken van een plan van aanpak voor de use case ‘Het bepalen van de persoonlijke geluidsblootstelling gedurende de nacht en dit koppelen aan gezondheidseffecten, slaapverstoring en appreciatie van geluid’ en deze valideren en optimaliseren via een pilootproject met herhaalde metingen bij een beperkt aantal gebruikers. Dit plan van aanpak moet in een latere fase concreet en op grotere schaal kunnen uitgerold worden in o.m. de volgende cyclus van het Vlaams Humaan Biomonitoringprogramma. U kan het bestek terugvinden via e-Procurement. Deze opdracht is momenteel in uitvoering.

Use case 'Meetnet'

Een tweede opdracht is begin oktober 2022 bekendgemaakt. Het doel van deze opdracht is om een Proof of Concept (PoC) op te zetten voor het uitrollen van een meetnet van sensoren in een citizen science project. Dit citizen science project heeft als uiteindelijk doel om enerzijds het omgevingsgeluid in Vlaanderen in kaart te brengen, met inbegrip van het classificeren van de geluidsbronnen in de (leef)omgeving, en anderzijds de appreciatie van dat omgevingsgeluid te capteren. De inzichten uit deze PoC worden in een concreet plan van aanpak uitgewerkt. Dat draaiboek moet in een latere fase uitgerold kunnen worden naar een grotere populatie i.h.k.v. een uitgebreid citizen science project waarbij enerzijds aan de hand van semi-permanente meettoestellen de omgevingsblootstelling op een meer (zoveel als mogelijk) gebiedsdekkende manier in kaart wordt gebracht en anderzijds d.m.v. een bevragingstool de geluidsappreciatie in Vlaanderen op grote schaal wordt gemonitord.

U kan het bestek terugvinden via e-Procurement. De uiterste indiendatum van de offertes is 7 november 2022 -10.00u.

Uitvoering

Eind 2021 is voor de use case "Het bepalen van de persoonlijke geluidsblootstelling gedurende de nacht en dit koppelen aan gezondheidseffecten, slaapverstoring en appreciatie van geluid" de opdracht gegund aan Universiteit Gent i.s.m. het Provinciaal Instituut voor Hygiëne (PIH). Deze opdracht is momenteel in uitvoering.

Een tweede opdracht voor de ontwikkeling van een draaiboek voor de uitrol van een meetnet van sensoren voor een CitizenScience project is in oktober 2022 bekendgemaakt.